شرم گاهی رفتار ما را کنترل میکند و گاهی ما را از عوامل بیرونی و درونی محافظت می کند، با این حال شرم نباید باعث انزجار از خود یا احساس گناه شود.
خجالت نمیکشی؟ این جملهای است که خیلیها بعد از اولین تجربه رابطه جنسی به خودشان میگویند. شرم به اشکال مختلف و متفاوت نمایان میشود، توهین به بدنمان، احساس گناه بهجای لذت، ترس از تمایل بیشتر به رابطه جنسی و تنبیه خود، چون تصور میکنیم نباید این کار را انجام میدادیم.
این صدای درونی سبب میشود از خواستههای مشروعی مانند پذیرش رابطه جنسی، آرامش و لذت بردن از فانتزیهای کوچک چشم پوشی کنیم. با این چشم پوشیها، از یک رابطه مجاز جنسی چیز زیادی باقی نمیماند. معاشقه به یک سری حرکات بدنی تقلیل پیدا میکند و تبدیل میشود به امری یکطرفه، بدون جذابیت، تحمیلی و ناخواسته. در این روابط نمیتوان انتظار نتایج عاطفی درخشانی داشت.
افتادن به دام خودسانسوری نیز از دیگر نتایج شرم است. ما ساکنان جهانی هستیم که در آن میلیاردها انسان همچنان درگیر سنتهای مذهبی هستند. میان عذاب وجدان، آداب مذهبی، کلیشهها و اسطورههای عاشقانه گیر افتادهایم. پدیدههای جدیدتری مانند پورنوگرافی نیز بر پیچیدگی روابط جنسی افزوده است.
شخصی که تحت فشار ذهنی ناشی از احساسی گناه است، احتمال دارد تمایلات جنسیاش در یک رابطه را از دست بدهد.
چرا بعد از رابطه، عذاب وجدان می گیریم؟
عذاب وجدان معمولا زمانی اتفاق می افتد که نبایدها را انجام داده اید. نبایدها، همان موارد ممنوعه و تابوهایی است که جامعه، خانواده، باورهای مذهبی و ارزش های شخصی برای افراد تعیین می کنند.
۱- تابوی رابطه جنسی: رابطه جنسی به طور کلی یکی از تابوهایی است که در جامعه ما وجود دارد. مخصوصا رابطه جنسی ای که عنوان رابطه نامشروع را یدک می کشد، رابطه ای که خلاف عرف و باورهای جامعه است.
۲- احساس مسئولیت: شما نسبت به کسی که با او رابطه جنسی برقرار کرده اید، مسئولیت و وظیفه ای دارید و اگر نتوانید آن را ادا کنید، سرشار از عذاب وجدان خواهید شد. عذاب وجدان در پسران و در روابطی که احساسات و علاقه در آن شدید هستند، پر رنگ تر است.
۳- باورهای مذهبی: بیشترین عذاب وجدان بعد از رابطه جنسی، مربوط به کسانی است که اعتقادات و باورهای مذهبی محکم و استواری دارند. در دین اسلام، رابطه با نامحرم در هر شکلی ممنوع و جزء گناهان کبیره محسوب می شود. بنابراین دختر یا پسری که صرفا از روی کنجکاوی و علایق و احساسات شدید، رابطه جنسی برقرار می کند، درگیری شدیدی با عذاب وجدان پیدا کرده و ممکن است هرگز خود را نبخشد.
۴- عزت نفس تخریب شده: بسیاری از افراد، رابطه جنسی را ضعف و نوعی ذلت به شمار می آورند. آنها پس از رابطه، حس می کنند که عزت نفس و غرور آنها خدشه دار شده است و نباید تسلیم وعده های نفس یا جذابیت های رابطه می شدند. این افراد فکر می کنند که دست دوم شده اند و با کسی که نباید، لذت برده اند.
گناه نخستین و ریشه های روانکاوانه احساس گناه
کودک، از همان اوایل تولد، پیام های اخلاقی و ممنوعیت های ابراز مسائل مربوط به آلت تناسلی و رفتار جنسی را از والدین دریافت می کند. از نظر روانکاوی، شخصیت انسان با ارضای مناسب نیازهای جنسی در اوایل کودکی شکل می گیرد.
همچنین تمایل پسر به مادر (عقده ادیپ) و دختر به پدر (عقده الکترا)، باعث ایجاد عقده ها و شکل گیری تابوهایی در ذهن انسان می شود و این مسائل ممنوعه، توسط فرد و جامعه سرکوب شده و به ناخودآگاه می رود. اگر فرد از این باید و نبایدها و مرزها تخطی کند، سرشار از احساس گناه و عذاب وجدان خواهد شد.
رابطه جنسی نیز، ممکن است جز همین گناهان و مرزهای ممنوعه ای باشد که گذر از آن، شما را در عذابی فرسایشی گرفتار خواهد کرد. اعمال محدودیت های شدید مربوط به روابط جنسی و بیان آن به عنوان یک گناه یا قصور اخلاقی، فقط باعث ایجاد عقده های درونی افراد نسبت به این مسائل شده و ممکن است روی زندگی زناشویی نیز تاثیر منفی بگذارد.
احساس گناه جنسی عمدتا به ۲ دسته تقسیم می شود:
۱- صبح بعد از گناه: به این معنی است که فرد به وسیله هوشیاری و آگاهی خود، حس می کند که گناه یا اشتباهی مرتکب شده و ارزش های درونی خود را زیر پا گذاشته است. این نوع پشیمانی، ملایم تر است و افرادی که اذعان می کنند که اشتباه کرده اند، می توانند در صدد جبران بر آمده و عذاب وجدان خود را کاهش دهند.
۲- گناه پنهان: عذاب وجدان و احساس گناه پنهان، به طور کلی هر چیزی که مربوط به مسائل جنسی باشد را گناه و کاری کثیف می داند. در این مواقع فرد حتی با فکر رابطه جنسی و نه انجام دادن آن، دچار عذاب وجدان می شود. این احساسات معمولا باعث می شود که افراد دچار عدم آگاهی از احساسات جنسی، ناتوانی در پذیرش تحریک جنسی، ناتوانی در تجربه ارگاسم و … بشوند و در ازدواج به مشکل بر می خورند.
نعوظ در مردان و ترشحات واژینال در زنان، امری کاملا طبیعی و جسمانی است و همیشه بخاطر تحریک جنسی نیست. حتی این مسئله در آن دسته از افرادی که گناه پنهان دارند، باعث عذاب وجدان می شود.
آیا احساس گناه بعد از رابطه طبیعی است؟
اینکه احساس گناه بعد از رابطه جنسی طبیعی است یا نه، بستگی به فرد و فرهنگ جامعه دارد. البته این حس تا حدود زیادی جهانی است اما در فرهنگ هایی که به طور کلی مسائل جنسی، فیلتر شده اند، حس گناه شدیدتر است.
رفتار و رانه جنسی، یکی از لذت بخش ترین و مشکل سازترین غرایز است. باید پذیرفت که حسی کاملا طبیعی است و هر فردی نیاز دارد به نحوی این نیاز خود را ارضا کند. برخی با خود ارضایی، برخی با روابط جنسی نامشروع و برخی حتی با ازدواج دچار عذاب وجدان می شوند. دو مورد اول شدیدا به فرد احساس گناه و عذاب وجدان می دهد و مورد سوم می تواند در سن پایین، زمینه مشکلات عدیده شود.
کاری که باید کرد، تربیت جنسی کودک و نوجوان در سنین مخصوص است. کودک باید بداند که این حس، طبیعی است و نباید سرکوب شود، اما باید بداند که چگونه می تواند آن را مدیریت کرده و در شرایط ویژه، از بدن خود در برابر متجاوزین، محافظت کند. بدین صورت والدین می توانند از عذاب وجدان مرضی در فرزندشان جلوگیری کنند.
چگونه با این مساله روبهرو شویم؟
پیش از همه، باید بدانیم شرم و نهیب صدای درونی کاملا طبیعی است. مهم این است که صدای درون را بشناسیم و بتوانیم مهارش کنیم. هیچ چیز سزاوار آن نیست که شما را از لذتی که حقتان است محروم کند. یکی از روشها این است که ریشه اضطراب و شرم خود را بشناسید، آنها را بنویسید و تلاش کنید دلایلشان را پیدا کنید.
در رابطه جنسی با شریکتان، این شمایید که فانتزی های جنسی را بدون شرم می سازید. به جای خجالت کشیدن از داشتن فانتزیهایی که شاید عادی نباشند، سعی کنید روی بدن خود متمرکز شوید. شرم احساسی است خشن که میتواند تمام پیامهای فیزیکیای را که به بدن میرسد از بین ببرد.
به یاد داشته باشید رابطه جنسی، رابطهای است دوطرفه که هر عمل جنسی باید با رضایت کامل دو طرف انجام شود. باید آنچه بهعنوان فانتزی میخواهید یا از شما خواسته میشود با رضایت کامل باشد.
شرم از رابطه جنسی مسالهای اخلاقی نیست. ما با این پتانسیل به دنیا آمدهایم که در مسائل مختلف درگیر اخلاقیات شویم. در بسیاری از موارد میتوانید ریشه راحت نبودنتان را در احساس گناه پیدا کنید، سعی کنید بر آن غلبه کنید. با شریک خود درباره احساستان حرف بزنید، راجع به آن بخوانید و از تجربههای هزاران انسانی که با این مساله دست به گریبانند، استفاده کنید.
شرم همیشه هم بد نیست. شرم در رابطه جنسی رفتارمان را کنترل و کمک میکند برده تمایلات جنسی خود نباشیم. اما بین شرم از خودمان و شرم از رابطه جنسی، یک قدم فاصله است و ما را در معرض تحقیر، انزجار و گاهی رفتار اشتباه قرار میدهد.
برای مطالعه بیشتر به کتاب های زیر مراجعه فرمایید:
- کتاب پویایی جنسی زنان / مولف: مایکل گرشمن / مترجم: بهزاد رحمتی
- کتاب تربیت جنسی کودکان از تولد تا نه سالگی / فاران حسامی / نشر دانژه
- کتاب رازهای زناشویی «مریخی و ونوسی در اتاق خواب» / مولف: جان گری / مترجم: مژگان عظیمی
- کتاب مهارت های زندگی زناشویی/ مولف: متیو مک کی – پاتریک فنینگ / مترجمان: شهرام محمد خانی، قدرت عابدی
-
کلیدهای آموزش و مراقبت از سلامت جنسی در کودکان و نوجوانان/ کریستال فریتاس / ترجمه سارا رئیسی طوسی