باورهایی هستند که ما را از انجام هر کاری بازمی‌دارند، حتی کار کوچکی مانند پیاده‌روی.
شناخت این باورها و تغییرشان باعث می‌شود تا راه رسیدن به موفقیت برای شما هموارتر شود. در این مطلب قصد داریم شما را در ابتدا با تعریف باور و نحوه شکل‌گیری آن‌ها اشنا کنیم و در نهایت با بیان چندین نمونه از باورهای بازدارنده شما را ترغیب کنیم تا راه‌های تغییر دادن‌شان را در پیش بگیرید.
تعریف و اهمیت باور درچیست؟
زندگی ما بر اساس باورها و اعتقاداتی که در ذهن داریم، شکل گرفته است. در اصل باورها تصویری از نقاط ضعف، نقاط قوت، توانایی‌ها، استعدادها، ارزشمندی‌ها و نحوه ارتباط با محیط اطراف را به ما ارائه می‌کنند که تاثیر مستقیمی در تصمیم‌گیری‌ها، اهداف و خواسته‌های ما دارند.
زمانی‌که تصور ما از خودمان پر از عیب و نقص است، وجود ما از تصمیم‌گیری و رسیدن به موفقیت پر از ترس و استرس می‌شود و می‌پذیریم که موفقیت از آن ما نیست. اما برعکس اگر تصور ما از خودمان مثبت و کامل باشد، رسیدن به موفقیت را برای خود حتمی می‌دانیم و برای آن برنامه ریزی می‌کنیم.
این نکته را همواره به خاطر داشته باشید که باورها تمام جنبه‌های زندگی ما را تحتتاثیر قرار می‌دهند.
مقاله معنی باور به شما کمک می‌کند تا با این مفهوم بهتر آشنا شوید.
باورهای محدود کننده چیست؟
اما این‌گونه باورها، باورهایی هستند که اجازه انجام هر کار و تصمیمی را از ما سلب می‌کنند و به ما می‌فهمانند که ما آدم‌های کم‌ارزش و پر از عیب و نقصی هستیم که توان انجام هر کاری را نداریم.
این نوع باورها در تمام موقعیت‌های زندگی ما خودشان را نشان می‌دهند و کارها و رفتارهای ما را مدیریت می‌کنند. موقعیت‌هایی مانند:
- برقراری ارتباط مؤثر با اطرافیان،
- صحبت در مورد ظاهر خود،
- رسیدن به اهداف و خواسته‌ها،
- انتخاب و یا تغییر شغل،
- انتخاب همسر،
- شناخت توانمندی‌ها و استعدادهای خود،
- و… .
باید بدانید که باورها به دو شکل زندگی ما را تحتتاثیر قرار می‌دهند. از طرفی قانون‌هایی را برای تمام جنبه‌های زندگی‌مان وضع می‌کنند و از طرف دیگر گفتگوهای درونی ما را شکل می‌دهند.
قانون‌ها به این صورت هستند که به ما می‌گویند در هر موقعیتی باید چه رفتار و عملکردی از خود نشان دهیم. برای مثال قانون‌های محدودکننده در برقراری ارتباط با اطرافیان به ما می‌گویند:
- هرگز نباید با دیگران رابطه صمیمانه‌ای برقرار کرد،
- همیشه باید رفتار و عملکردی از خودت نشان بدهی که همه تو را تایید کنند،
- باید به تمام خواسته‌ها و نظرات دیگران اهمیت داد و برای‌شان ارزش قائل شد،
- نباید اجازه بدهی دیگران از احساسات تو باخبر شوند،
و از این قبیل قانون‌هایی که اجازه هر کار و عملکرد دلخواهی را از ما سلب می‌کنند.
در مقابل نیز باورهای بازدارنده به ما می‌گویند که چه گفتگوهای درونی در مورد خودمان باید داشته باشیم. گفتگوهایی از این قبیل:
- تو در انجام هیچ کاری موفق نمی‌شوی،
- اصلا ظاهر خوبی نداری تا بتوانی نظر دیگران را به خودت جلب کنی،
- تو در این شغل نمی‌توانی موفق شوی،
- تمام کارهایت را با اشتباه انجام می‌دهی،
- با چه مهارت و اصلاعاتی می‌خوای در جمع صحبت کنی،
- و… .
اگر به این قانون‌ها و گفتگوهای درونی بها بدهیم و سعی در تغییرشان نداشته باشیم، در مدت زمان کوتاهی توان خوب زندگی کردن و رسیدن به اهداف را از ما دریغ می‌کنند.
نحوه شکل‌گیری باورهای محدود کننده
عوامل بسیاری در شکل‌گیری این باورها نقش دارند که عبارتند از:
1)محیط خانواده: اگر در محیط خانواده‌ای رشد پیدا کنیم که همیشه ما را برای انجام هر کاری سرزنش و تحقیر می‌کنند، به مرور زمان اعتماد به نفس و عزت نفس خود را از دست می‌دهیم و به این باورمی‌رسیم که تمام کارهای ما اشتباه است.
2)فرهنگ جامعه: ممکن است در جامعه‌ای بزرگ شویم که مردان را بر زنان ارجح‌تر می‌دانند و نظرات و عقاید ما خانم‌ها را نمی‌پذیرند. بنابراین فرهنگ جامعه نیز به شکل قابل‌توجهی در شکل‌گیری باورهای مثبت و منفی ما نقش مهمی دارند.
3)محیط مدرسه: اگر در مدرسه نتوانیم نمره‌های عالی کسب کنیم و همیشه با دیگران مقایسه شویم، به این باور می‌رسیم که فردی احمق و کم‌هوش هستیم.
4)مراوده با دوستان: اگر دوستانی انتخاب کنیم که بیش از این‌که مشوق ما در انجام کارها باشند، ما را از انجام هر کاری بازدارند و سعی کنند ما را به کارهایی وادار کنند که خودشان به انجام آن تمایل دارند، به این باور می‌رسیم که دیگران در تصمیم‌گیری بهتر از ما عمل می‌کنند. در نتیجه به مرور زمان بازیچه دست دیگران می‌شویم.
نکته مهم
در کنار تمام این عوامل باید به این نکته مهم توجه کنید که همه چیز بستگی به شما دارد که اجازه دهید باورهای منفی در شما شکل بگیرند و یا باورهای مثبت.
اگر به حرف‌های دیگران بیش از اندازه اهمیت دهید و همیشه نظرات و عقایدشان را بر نظرات و عقاید خود مقدم بدانید، نمی‌توانید باورهای بازدارنده را از خود دور کنید. همواره نیز به آن‌ها دامن خواهید زد.
اما اگر در مقابل به دیگران ثابت کنید که من در کنار توجه به حرف‌های شما، به نظر و عقیده خودم هم احترام می‌گذارم و هر دو را در کنار یکدیگر می‌سنجم، بدون شک باورهای مثبتی خواهید داشت و به موفقیت خواهید رسید.
نمونه هایی از باورهای محدود کننده
همه ما بدون شک زمان‌هایی جملاتی که در ادامه بیان می‌کنیم را به زبان آورده‌ایم و در نتیجه از تصمیمی که داشتیم، منصرف شده‌ایم. در ادامه در مورد هر کدام از این جملات به طور مختصر توضیحاتی را ارائه می‌دهیم که در چه مواقعی از این جملات استفاده می‌کنیم و چه پیامدهایی برای ما دارند.
بدون شک همه ما علاوه بر این جملات از جملات دیگری نیز در طول روز استفاده می‌کنیم. بنابراین لازم است از روش طوفان فکری استفاده کنیم و لیستی از باورهای بازدارنده را بنویسیم تا بتوانیم برای تغییر تفکر عملکرد بهتری داشته باشیم.
1)من نمی‌توانم عادت‌هایی که دارم را تغییر بدهم
از این جمله در مواقعی استفاده می‌کنیم که کاری را انجام می‌دهیم و می‌دانیم آن کار اشتباه است و باید تغییر کند، اما برای راحت‌طلبی خود این جمله را به زبان می‌آوریم و یا در ذهن‌مان تکرار می‌کنیم.
برای مثال می‌دانیم زمانی‌که با دیگران قرار ملاقات داریم، باید سر زمان تعیین شده سر قرار حاضر شویم، ولی با خودمان تکرار می‌کنیم که من عادت دارم دیر حاضر شوم.
یا این‌که دیگران به ما می‌گویند که “کمتر از گوشی همراهت استفاده کن” و ما در مقابل می‌گوییم که “به چک کردن و کار کردن مداوم با گوشی همراه عادت کرده‌ام”.
این جمله باعث می‌شود تا برای انجام هر کار نادرستی بهانه‌ای داشته باشیم و خودمان نیز باور کنیم که چاره‌ای جز انجام آن نداریم. توصیه می‌کنم برای موفقیت در ترک عادت‌های خود، مقاله‌های معنی عادت و ترک عادت های بد را مطالعه کنید. در این مقاله‌ها به بیان تمام نکات و تکنیک‌های لازم برای ترک عادت پرداخته‌ایم.
2)سنم بالا رفته و فرصتی برای رسیدن به اهدافم ندارم
برخی از افراد آرزوها و اهدافی دارند که گمان می‌کنند در سنین بالاتر نمی‌توانند آن‌ها را محقق سازند. البته اطرافیان نیز در دامن زدن به این گمان و باور اشتباه مقصر هستند. برای مثال ممکن است زمانی‌که از آن‌ها برای شروع کاری مشورت می‌کنیم به ما بگویند که در این سن و سال امکان انجام این کار وجود ندارد.
این باور کاملا اشتباه است. چه نقاش‌ها، نویسنده‌ها و هنرمندان بزرگی که کار خود را در سنین بالاتر شروع کرده‌اند و به موفقیت‌های چشم‌گیری رسیده‌اند و چه افرادی که در سنین بالاتر کسب و کارهای موفقی را راه‌اندازی کرده‌اند.
برای موفقیت در این امر، مقاله‌های هدف چیست و استعدادیابی را مطالعه کنید. با آگاهی از مطالب نوشته شده در این مقاله‌ها بهتر می‌توانید این باور را از ذهن‌تان کنار بگذارید.
3)دیگران من را مورد تمسخر قرار می‌دهند
بدون شک موقعیت‌های بسیاری برای ما پیش آمده است که اعتقادات و نظرات خود را در مورد موضوع مورد بحث بیان نکرده‌ایم، زیرا ترسیده‌ایم که دیگران ما را مورد تمسخر و قضاوت‌های منفی خود قرار دهند.
این باور اشتباه همیشه باعث می‌شود تا نظرات دیگران را بدون چون و چرا بپذیریم و مهارت نه گفتن در برابر خواسته‌های دیگران را نداشته باشیم.
4)من ظاهر خوبی ندارم تا دیگران جذب من شوند
مخرب‌ترین باورها و عقاید، در مورد ظاهر ما است. اغلب افراد همیشه با خود می‌گویند که من زشت هستم، اندام خوبی ندارم، قد من کوتاه است، دماغ من بزرگ است، چشم‌های من ریز است و… .
متاسفانه در جامعه امروزه استاندارهای نادرستی برای زیبایی در بین افراد جا افتاده و این باورهای محدود کننده را در ذهن‌شان تثبیت کرده است.
این نوع از باورها به شدت عزت نفس ما را کاهش می‌دهند و حال ما را بد می‌کنند.
5)من اصلا در زندگی شانس ندارم
هر اتفاق ناخوشایندی که برای ما رخ می‌دهد، ناخودآگاه از این جمله استفاده می‌کنیم و نداشتن شانس را مقصر می‌دانیم.
به مرور زمان این خودگویی‌ها باعث می‌شود تا از انجام هر کاری به دلیل نداشتن شانس، دست بکشیم و به‌طور کلی ترس از شکست داشته باشیم.
6)نمیشه به هیچ کسی اعتماد کرد
اگر به یک نفر اعتماد کرده‌ایم و نتیجه خوشایندی نصیب ما نشده است، نباید به این باور ذهنی برسیم که به هیچ‌کسی نباید اعتماد کرد.
این باور نیز مانند تمام باورهای منفی دیگر باعث می‌شود در روابط‌مان با دیگران دچار مشکل شویم و دوستی دیگران را نیز به راحتی نپذیریم.
7)در این دوره و زمانه رسیدن به موفقیت ممکن نیست
امروزه این جمله را زیاد از دیگران می‌شنویم و ممکن است خودمان نیز آن را به زبان آورده باشیم.
اگر این باور و عقیده درست است، پس چرا دیگران به موفقیت می‌رسند و در همین دوره و زمانه اهداف‌شان را محقق می‌سازند؟
اگر در جواب این سوال نمی‌گویید حتما پارتی و یا پدر پول‌دار دارند، سعی کنید باور و ذهنیت‌تان را تغییر دهید. باور داشته باشید که همه ما می‌توانیم با تلاش و پشتکار به موفقیتی که انتظارش را داریم، برسیم.
چگونه باورهای محدود کننده را شناسایی کنیم؟
شناخت باورهای بازدارنده اصلا کار سختی نیست. همین‌که دقت کنیم چه حرف‌ها و اعتقاداتی ما را از انجام کارها باز می‌دارند و سد و مانع ما هستند، ما را به شناخت این‌گونه باورها می‌رسانند.
هر جا از کلماتی مانند: نمی‌شود، نمی‌توانیم، ممکن نیست، شاید و… در جملات‌تان استفاده کردید، به این فکر کنید که چه باور منفی باعث بیان این جمله شده است. سپس برای رفع آن باور اقدام کنید.
چگونه باورهای محدود کننده را از بین ببریم؟
برای تغییر باورهایی که شما را از حرکت روبه جلو و تلاش باز می‌دارند، در ابتدا باید باورهای‌تان را بشناسید تا بتوانید آن‌ها را به وضوح مورد بررسی قرار دهید و سپس به دنبال راه‌حلی کاربردی برای تغییر و از بین بردن آن‌ها باشید.
اگر مایل هستید که در تغییر باورهای خود موفق عمل کنید، بیش از هر چیز لازم است تا صداقت داشته باشید و با خودتان روراست باشید.
1)گفتگوهای درونی مثبت
موثرترین راه برای تغییر باورهای منفی این است که گفتگوهای درونی خود را تغییر دهیم و از کلمات و عبارات منفی استفاده نکنیم. گفتگوهای درونی مثبت باعث می‌شوند تا انگیزه و انرژی بیشتری برای رسیدن به موفقیت کسب کنیم.
بنابراین برای این‌که بتوانید به خوبی به این موضوع مهم پی ببرید، خواندن مقاله قدرت کلمات را از دست ندهید.
2)زندگی‌نامه افراد موفق
خواندن زندگی‌نامه افراد موفق و مشهور جهان باعث می‌شود تا بدانیم که در هر شرایط و سن و سالی می‌توانیم اهداف و آرزوهای خود را محقق سازیم.
علاوه بر این می‌توانیم انگیزه و انرژی کافی برای رسیدن به مقصد را به دست آوریم، زیرا به این باور می‌رسیم که دیگران نیز توانسته‌اند با وجود موانع و و مشکلات زیادی به مقصد برسند.
3)دوست داشتن خود
اگر خودتان را دوست داشته باشید و به عقاید و نظرات خود احترام بگذارید، باورهای منفی را از خود دور خواهید کرد.
زندگی کردن برای رضایت دیگران و ناتوانی در نه گفتن به درخواست‌های نابجا، حال ما را بد می‌کنند. بنابراین لازم است خودتان را دوست داشته باشید و این دوست داشتن را به دیگران نیز ثابت کنید.
باورهای محدود کننده را دور بریزید
در این مقاله بیان کردیم که ابتدا لازم است بپذیرید باورهایی در ذهن دارید که شما را از انجام هر کاری باز می‌دارند و مانع بزرگی برای رسیدن به اهداف و خواسته‌های‌تان هستند. سپس آن‌ها را بشناسید و برای تغییر دادن‌شان اقدام کنید.
اگر بتوانید ذهنیت و باورهای خود را به بهترین شکل تغییر دهید و به خودتان بگویید که انجام هیچ کاری برایتان غیرممکن نیست، موفقیت در انتظار شما خواهد بود.
شما چه باورهای منفی و بازدارنده‌ای را می‌شناسید که توان انجام هر کاری را از شما و اطرافیان‌تان سلب کرده است؟ در کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
در صورت نیاز به شناخت بهتر خود که قطعا تاثیر در حال روحی خودتان وارتباط موثرتری با اطرافیان برایتان دارد با همکاران روان شناس کلنیک هنر آرامش سلامت روان خود را تحقق ببخشید وراهنمایی لازم بگیرید