فرادی که به این اختلال مبتلا هستند می‌خواهند به هر قیمتی شده در مرکز توجه باشند و نگاه دیگران را به خود جلب کنند، هر کاری می‌کنند فقط برای رسیدن این هدف است. آرایش خاص و نامتعارف دارند و یا خال‌کوبی‌های عجیب و زیاد دارند، لباس‌های عجیبی می‌پوشند و رفتارشان به گونه است که انگار در حال اجرای تئاتر هستند.
با صدای بلند می‌خندند، تصور می‌کنند رفتارشان با دیگران صمیمی و دوستانه و از روی مهربانی است ولی این‌طور نیست، ممکن است اگر در کانون توجه نباشند و یا مورد بی‌توجهی قرار بگیرند به خودشان یا دیگران آسیب برسانند.
شدیداً از محیط و دیگران تأثیر می‌پذیرند و اصلاً به همین دلیل تصمیمات آنی و هیجانی و حتی غیرمنطقی می‌گیرند. آنها دائم خواستار توجه، تحریک و قدردانیِ دیگران هستند، برای رسیدن به این نیاز دست به اغواگری و تحریک دیگران می‌زنند به مخصوصاً از نظر جنسی.
آنها بدون توجه دیگران نمی‌توانند زندگی کنند مانند غذا یا دارو با آن نیاز دارند. با جلب‌توجه است که می‌تواند روابط بین فردی خوبی داشته باشند و مطمئن باشند ارزشمند هستند.
رفتار افراد شخصیت نمایشی در زنان و مردان کمی متفاوت است، مردان سعی می‌کنند اعتمادبه‌نفس خود را به رخ دیگران بکشند ولی نیاز و خواسته‌ی آنها برای جلب‌توجه کمتر از زنان نیست. ظاهر، پوشش و رفتار آنها آگاهانه و در راستای جلب نظر دیگران استفاده می‌کنند، به گونه‌ای لباس می‌پوشند که بدن آنها مشخص باشد، و حتی از شوخی‌های نا به جا برای به‌دست آوردن توجه دیگران استفاده می‌کنند.
ورزش بدنسازی از موردعلاقه‌های مردان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی
نشانه‌های اختلال شخصیت نمایشی
فرد مبتلا به این اختلال در تمامی جنبه‌های زندگی به دنبال جلب‌توجه است، این حالات در سال‌های پایانی نوجوانی تا قبل از بزرگ‌سالی آغاز می‌شود، حداقل پنج مورد از موارد زیر باید در فرد دیده‌شده باشد.
- اگر به هر دلیلی فرد موردتوجه دیگران نباشد احساس ناراحتی و کلافگی می‌کند.
- معمولاً رفتارشان تحریک‌کننده و از نظر جنسی اغواگری است.
- احساسات خود را سطحی نشان می‌دهند و یا خیلی سریع هیجاناتشان تغییر می‌کند.
- در گفت‌وگو به جزئیات نمی‌پردازند و کلی‌گو هستند.
- در بروز هیجانات و احساساتشان بزرگنمایی می‌کرده و نمایشی نشان می‌هند.
- به‌راحتی تحت تأثیر شرایط و دیگران قرار می‌گیرند و تلقین‌پذیرند.
- روابطشان را بیشتر از آنچه واقعاً هست صمیمی هست
گروهای متفاوت شخصیت نمایشی
شخصیت نمایشی با توجه نوع رفتارشان چند گروه می‌شوند که در ادامه مختصری با آنها آشنا می‌شویم.
شخصیت نمایشی کودک
این گروه به‌شدت به دیگران وابسته هستند و با رفتارهای فریب‌دهنده یا اغراق‌آمیزی مثل گریه شدید یا غش کردن آن‌هم به شکلی کودکانه سعی در جلب نظر دیگران دارند. شدت این رفتار کودکانه به این بستگی دارد که فرد ازنظر روانی در چه سطحی باشد هرچه بلوغ روانی کمتر باشد رفتار کودکانه بیشتر می‌شود.
هیجان و احساسات این گروه سریعاً تغییر می‌کند، عشق پرشور و تند خیلی سریع به احساس گناه و خشم تبدیل می‌شود. در صورت مخالفت با آنها، به‌سرعت کج‌خلق می‌شوند و نظرشان درباره فرد تغییر می‌کند.
شخصیت نمایشی سرزنده
این افراد گرم و صمیمی هستند، به ویژه در روابط بین فردی خون‌گرم و خوش‌بین و مهربان هستند. نیازمند تحریک و هیجان هستند، سریع و بانشاط حرکت می‌کنند، سرحال وارد جمع می‌شوند یا آنجا را ترک می‌کنند، معمولی و به هنجار به نظر می‌رسند، دیگران را به سادگی متقاعد می‌کنند. پروژه و اهدافی در ذهن دارند ولی بعد از مدتی بدون اینکه به قول و حرف خود عمل کنند با روابطی پریشان برمی‌گردند.
اختلال شخصیت نمایشی
شخصیت نمایشی موافق
هدف زندگی این افراد این است که دیگران را دوست داشته باشند و به همین دلیل دیگران را تحسین و حتی چاپلوسی می‌کنند. به اطرافیان نشان می‌دهند که حاضرند هر کاری برای آنها انجام بدهند. مرتب سعی می‌کنند تا دیگران به آنها نظر مثبتی داشته باشند، اکثر اوقات مصالحه طلب و مهربان به نظر می‌آیند زیرا خشم و عصبانت خود را بروز نمی‌دهند و پشت نقاب مهربانی پنهان می‌کنند.
دلایل بروز اختلال شخصیت اجتماعی
معمولاً در خانواده‌ای بزرگ‌شده‌اند که شیوه تربیتی متضادی داشتند، احتمالاً در کودکی مورد بی‌اعتنایی پدر و مادر قرارگرفته‌اند به‌ویژه از سمت مادر به آنها توجه نشده و مادر به آنها ابراز محبت نکرده است.
به همین دلیل تنها وقتی به آنها توجه شده که رفتار نمایشی داشته اند و یاد گرفتند که از این طریق توجه والدین را بدست بیاورند. برخی نیز از رفتار نمایشی پدر و مادر الگو گرفته اند.
شخصیت نمایشی به عنوان همسر
ارتباط عاطفی با یک شخصیت نمایشی مشکلات زیادی دارد، از طرفی او به شما به‌عنوان همسر وابسته است و از طرفی دیگر همیشه به دنبال جلب‌توجه دیگران است. در چنین رابطه‌ای شما باید به‌صورت دائمی انرژی زیادی برای برآوردن نیازهای او صرف کنید، این فرد کوچک‌ترین بی‌توجهی به خود را عذابی بزرگ می‌پندارند. همچنین رفتار آنها در مجالس و میهمانی‌ها توجه همه را جلب می‌کند که احتمال دارد به‌عنوان همسر یا همراه خجالت‌زده شوید.
این افراد توانایی حفظ یک رابطه پایدار و عمیق را ندارند و معمولاً دمدمی مزاج در روابط عاطفی هستند. نکته دیگر اینکه بیشتر دوستان آنها از جنس مخالفشان هستند و احتمال اینکه از انتخاب خود به‌عنوان همسر پیشمان می‌شوید.
متاسفانه بسیاری قبل از ازدواج به هیچ کدام از این مسائل که ذکر شد توجه نمی‌کنند و تصور می‌کنند که با شروع زندگی مشترک می‌توانند روی همسر خود تاثیر بگذارند
شخصیت نمایشی و روابط عاطفی و جنسی
تخیلات جنسی در مورد افرادی که با آنها در ارتباط هستند بین افراد مبتلابه اختلال شخصیت نمایشی شایع است البته درباره این تخیلات صحبت نمی‌کنند و ازنظر جنسی اهل لاس زدن و عشوه‌گری هستند. احتمالاً دچار کژ کاری روانی-جنسی را دارند، احتمال دارد زنان نمایشی به آنورگاسمی و مردان نیز به ناتوانی جنسی مبتلا شوند.
آنها نیاز دارند مدام مطمئن شوند که در برابر جنس مخالف جذابیت دارند به همین دلیل بسیاری از اوقات تکانه‌های جنسی خود را فعال می‌کنند. البته معمولاً روابط آنها در همان سطح باقی می‌ماند، آنها مغرور، دمدمی و غرق در خود به نظر می‌رسند، همین نیازها و وابستگی ها به دیگران و اینکه خیلی زود به دیگران اعتماد می‌کنند باعث می‌شود فریب دادنشان کار راحتی باشد.
عوارض اختلال شخصیت نمایشی
- افسردگی
- اختلال در روابط اجتماعی
- اختلال در روابط عاطفی
- اختلال در روابط شغلی و کاری
- واکنش نامناسب در برابر ترس و شکست
اختلال در روابط شغلی از عوارض اختلال شخصیت نمایشی
رفتار با یک شخصیت نمایشی
- تلاشی برای تغییر جهان‌بینی او نکنید
- رفتارهای او ناشی از سوء نیست
- باید قبول کنید در این افرا تغییرات به کندی اتفاق می‌افتد
- او را نصیحت و موعظه نکنید
- سعی کنید درک کنید که ریشه رفتار مشکل‌سازش چه افکار و ترس‌هایی است
- اجازه ندهید شما را به بازی بگیرد
- مرزبندی مشخص خود را به او نشان دهید
اگر در بین اعضای خانواده شخصی به این اختلال مبتلا است بهتر است برای اینکه بندانید چه رفتاری با اون داشته باشید از یک فرد متخصص آموزش ببینید، کلنیک هنر آرامش ارائه دهنده خدمات است ضمن کنترل علائم و مداوای بیمار می‌تواند به خانواده آن فرد نیز در این زمینه کمک کند.
تشخیص اختلال شخصیت نمایشی
در مراجعه به پزشک اول با انجام آزمایش و معاینه باید اطمینان حاصل شود که بیماری فیزیکی باعث بروز این حالات نشده باشد سپس بیمار را به یک روانپزشک یا روانشناس ارجاع می‌دهند.
آنها معمولاً در مصاحبه جلسات روان‌شناختی با درمانگر کاملاً همکاری می‌کنند و حتی مشتاق‌اند که تاریخچه‌ای از خود را با جزئیات ارائه دهند، هنگام گفت‌وگو معمولاً ژست، تأکید و مکث‌های نمایشی دیده می‌شود. لغزش زیانی آنها در صحبت کردن زیاد است و زبانی پر زرق و برق دارند.
اظهار نظر عاطفی در حین مصاحبه آنها شایع است. وجود احساساتی خاص مانند خشم، غم و میل جنسی را در خود انکار می‌کنند یا نمی‌پذیرند. نتیجه در معاینات روان‌شناختی‌شان طبیعی است، به‌غیراز اینکه در تمرین مربوط به تمرکز و ریاضی اصراری ندارند و مسائل عاطفی را نیز فراموش می‌کنند.
تشخیص اختلال شخصیت نمایشی
درمان اختلال شخصیت نمایشی
مثل سایر اختلالات شخصیت افراد مبتلا اعتقادی به اینکه مشکلی وجود دارد و باید درمان شوند ندارند. از طرفی چون در بروز احساسات خود اغراق می‌کنند احساسات و هیجان‌شان را بیشتر و بزرگ‌تر از چیزی که واقعاً هست نمایش می‌دهند درمان کار دشواری در راه درمان این افراد دارد. البته ممکن فرد به دلیل مشکلاتی مانند افسردگی ناشی از مورد توجه نبودن به درمانگر مراجعه و درخواست کمک کند.
روان درمانی اختلال شخصیت نمایشی
این بیماران معمولاً از احساسات خود بی‌خبر هستند، به دلیل اینکه احساسات درونی خود را بشناسند یک فرآیند درمانی مهم است. روان‌درمانی (نوعی مشاوره) برپایه روانکاوی به دو صورت گروهی و فردی می‌تواند برای درمان این افراد مفید باشد. همچنین طرح‌واره درمانی که توسط یانگ طراحی شده نیز برای این افراد مفید باشد. مدت زمان درمان این اختلال از چند ماه تا چند سال زمان نیاز دارد در قالب جلسات هفتگی نیاز دارد.
جلسات گروهی روان درمانی
دارو درمانی اختلال شخصیت نمایشی
از داروهای ضدافسردگی، ضد اضطراب و ضد روان‌پریشی برای بهبود علائم می‌توان مفید باشد.
پیشگیری از ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی
تاکنون راهی برای پیشگیری از ابتلا به این اختلال شخصیتی پیدا نشده، اما روش‌های خاص روان‌درمانی می‌شود به فردی که مستعد این بیماری است را کمک کرد تا راه و روشی برای سازنده برای برخورد با موقعیت‌ها پیدا کند.
سخن آخر:
شاید در ظاهر فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشینیازی به درمان و بهبودی نداشته باشد کما اینکه خودشان نیز چنین تصوری ندارند، اما اگر چنین اختلالاتی درمان نشوند می‌تواند برای فرد مبتلا مشکلات بسیاری بیافریند که در مقاله به آن اشاره شد، کمکی که از دست شما به عنوان آشنا، دوست یا عضوی از خانواده می‌توانید او را ترغیب به مراجعه به درمانگر متخصص کنید.